Żylne owrzodzenie podudzi to rana, która nie chce się zagoić i jest spowodowana chorobą żył. Zlokalizowana jest najczęściej po wewnętrznej stronie nogi, tuż nad kostką.
Co powoduje żylne owrzodzenie podudzi?
Główną przyczyną żylnych owrzodzeń podudzi jest przewlekła, czyli długo trwająca niewydolność zastawek żylnych, najczęściej w układzie żył głębokich. Zdrowe zastawki pozwalają krwi płynąć w kierunku serca i jednocześnie zapobiegają cofani się krwi. Jeśli zastawki nie działają, krew żylna zalegania w żyłach i wewnątrz wzrasta ciśnienie. To uszkadza najmniejsze naczynia krwionośne w skórze i zapoczątkowuje stan zapalny. Skóra robi się przesuszona, swędzi i pojawiają się brązowe przebarwienia. Łatwo o zranienie nawet poprzez drobny uraz. Ze względu na słabe ukrwienie powstała rana nie chce się zagoić.
Jakie symptomy poprzedzają pojawienie się owrzodzenia podudzi?
Zanim pojawi się rana najczęściej wiele lat wcześniej dochodzi do zakrzepicy, która uszkadza zastawki w żyłach. Gdy długo stoimy lub siedzimy w bezruchu noga zaczyna coraz bardziej boleć. Skóra swędzi, zanika owłosienie, łatwiej o grzybicę stóp. Pojawiają się obrzęki, które nasilają się pod koniec dnia. Zmiany w przepływie krwi żylnej powodują, że naczynia są widoczne. Noga w okolicy kostki robi się zaczerwieniona, poszerzone też mogą być niebieskie żyły. Nadciśnienie żylne powoduje, że do naczyń włosowatych odżywiających skórę przesącza się hemosyderyna, składnik krwi magazynujący żelazo. Pojawiają się brunatne przebarwienia. Bardzo długo trwające procesy doprowadzają do zaniku ukrwienia, tkanka bliznowacieje i pojawiają się biało wyglądające plamy. W dalszej fazie rozwoju przewlekłej niewydolności żylnej obrzęk wokół kostek zanika, a noga przybiera kształt odwróconej butelki szampana: noga robi się nieproporcjonalnie cienka w okolicy kostek, ale nadal obrzęknięta powyżej.
Jak wygląda owrzodzenie żylne podudzi?
Owrzodzenie podudzi wygląda jak ubytek skóry, często też tkanki podskórnej. Ma nierówne brzegi i jest koloru czerwonego. Najczęściej towarzyszy ranie wysięk. Bywa, że wysięk jest ropny, a na dnie rany jest żółto-zielonkowaty nalot. Oznacz to, że dodatkowo rana jest nadkażona. Rany pochodzenia żylnego powstają w miejscu, gdzie jest największe nadciśnienie żylne, czyli w okolicy kostki wewnętrznej, rzadziej zewnętrznej. Owrzodzenia bolą. Uniesienie nogi i ruch przynosi ulgę.
Jak leczy się żylne owrzodzenia podudzi?
Rany, które powstały z powodu przewlekłej niewydolności żylnej wymagają leczenia flebologicznego, a nie dermatologicznego, czyli leczenia żył, a nie skóry. Celem leczenia jest poprawa powrotu krwi żylnej do serca. Osiąga się to poprzez terapię kompresyjną, czyli ucisk podudzi za pomocą bandaży lub medycznych podkolanówek. Zwężenie żył i nacisk na naczynia kapilarne w skórze powoduje zwiększenie prędkości przepływu krwi i zmniejszenie obrzęku. Ważne jest, by ciśnienia jakie dają materiały kompresyjne osiągały wartość 40 mmHg oraz indeks sztywności statycznej był co najmniej na poziomie 10 (różnica ciśnień jaka powstaje, np. gdy pacjent wstaje z pozycji siedzącej).
Kompresjoterapia jest najważniejszą metodą leczenia owrzodzeń podudzi. Ważny jest właściwy dobór materiałów uciskowych, a także specjalnych podkładów dla ochrony skóry.
Oprócz stosowania kompresji, należy zachęcać pacjentów do aktywności i ćwiczeń nóg. Ćwiczenia powinny obejmować staw skokowy i mięśnie łydki.
Podczas wypoczynku pacjenci powinni podnosić nogi tak wysoko, jak to możliwe. Pomoże to w przepływie krwi żylnej do serca i zmniejsza obrzęk. Pacjentów należy poinformować, że siedzenia z nogami podpartymi na taborecie nie pomoże. Aby ułatwić krążenie krwi żylnej, elewacja nóg musi być na tym samym poziomie, co głowa. Warto unieść też całe łóżko w miejscu, gdzie spoczywają nogi.
Słaba skóra jest powodem wysokiego ryzyka alergii. Dlatego należy unikać tłustych kremów, balsamów, perfumowanych substancji, czy miejscowo działających antybiotyków.
Pacjenci najczęściej szukają ratunku w nowych opatrunkach. Należy podkreślić, że same opatrunki nie leczą owrzodzeń żylnych. Leczenie przyczyny, czyli niewydolności żylnej daje skuteczność terapii. Rodzaj opatrunku zastosowanego ma niewielki wpływ na gojenie, gdy stosuje się odpowiednią kompresję. Opatrunki, które utrzymują czyste i wilgotne środowisko uważane są za optymalne do zagojenia się ran w przypadku stosowanego leczenia podstawowej przyczyny owrzodzeń żylnych, czyli eliminacji nadciśnienia żylnego za pomocą kompresjoterapii. Opatrunki powinny być zmieniane raz na tydzień. Częstsza zmiana może być wymagana, gdy doszło do nadkażenia.
Inspirowane: Centrumflebologii.pl – leczenie żylaków